ΦΙΞFIX 120+ ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ | ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ

Συνέντευξη στην Τζίνα Σωτηροπούλου 

Το βιβλίο της Ντόρας Θεοδωροπούλου “ΦΙΞFIX 120+ ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, Τάκης Χ.Ζενέτος-Μαργαρίτης Χ. Αποστολίδης, Σημείο Τομής στην ιστορία του Κτιρίου” από τις εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ βασίζεται στη διδακτορική διατριβή της συγγραφέως στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Πραγματεύεται την ιστορία του κεντρικού κτιρίου ΦΙΞ στη Λεωφόρο Συγγρού 53, σημερινού Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, και πώς αυτό αντανακλά μέσα από τις συνεχόμενες αλλαγές του την ιστορία της εταιρείας μέσα στα χρόνια. Αναλύονται το Δίκτυο των εργοστασίων, τα Μηχανήματα, η Διαφήμιση, η επέμβαση εκσυγχρονισμού από τον Τάκη Ζενέτο και τον Μαργαρίτη Αποστολίδη κλπ. Στο σύγγραμμα προβάλλεται η δύναμη τόσο της Αρχιτεκτονικής όσο και της εταιρείας ΦΙΞ μέσα στο χρόνο. Η ιστορία της μπύρας ΦΙΞ είναι μεγάλη και η αρχιτεκτονική ήταν πάντα ένα πολύ σημαντικό εργαλείο διαφήμισης της εταιρείας. Ένα βιβλίο που μελετά όλη την ιστορία της ΦΙΞ με επιστημονικό τρόπο και με ιστορικό και θεωρητικό υπόβαθρο θα βρεθεί στις περισσότερες κεντρικές βιβλιοθήκες της Ελλάδας, σε μουσεία και φυσικά στα κεντρικότερα βιβλιοπωλεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.

Το βιβλίο ΦΙΞFIX 120+ XΡΟΝΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ από τις εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ θα παρουσιαστεί στις 30 ΜΑΪΟΥ 2018, στις 15:30μ.μ., στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

30 ΜΑΪΟΥ | ΕΜΣΤ στις 15:30μ.μ.

Παρουσίαση βιβλίου 

Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:

Παναγιώτης Τουρνικιώτης (Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ), Δημήτρης Φιλιππίδης (Ομότιμος καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ), Κώστας Μωραΐτης (Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ), Γιώργος Τζιρτζιλάκης (Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), Ντόρα Θεοδωροπούλου (Δρ. Αρχιτέκτων)

Την παρουσίαση θα ανοίξει με χαιρετισμό η διευθύντρια του Μουσείου Κατερίνα Κοσκινά.

Με αφορμή το βιβλίο “ΦΙΞFIX 120+ ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, Τάκης Χ.Ζενέτος-Μαργαρίτης Χ. Αποστολίδης, Σημείο Τομής στην ιστορία του Κτιρίου”, μιλήσαμε με την Ντόρα Θεοδωροπούλου, αρχιτέκτονα μηχανικό, απόφοιτο του τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με μεταπτυχιακές σπουδές στην κατεύθυνση «Σχεδιασμός-Χώρος-Πολιτισμός» της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και διδάκτορα του ΕΜΠ στη Θεωρία και Ιστορία. 

Το βιβλίο σας βασίζεται στη διδακτορική διατριβή σας στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Πείτε μας δυο λόγια για το βιβλίο αυτό αλλά και για την παρουσίασή του στις 30 Μαΐου στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

Το βιβλίο, όπως πολύ σωστά είπατε, βασίζεται στη διδακτορική διατριβή «ΦΙΞFIX 120+XΡONIA AΡXITEKTONIKH 1893-2016, Μία ιστορία συνεχόμενου μετασχηματισμού. ο Αρχιτέκτονας Τάκης Χ.Ζενέτος, σημείο Τομής στην ιστορία του κτιρίου» που υποστηρίχθηκε στη Σχολή Αρχιτεκόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου το 2017. Η χρονική απόσταση που χωρίζει τη διατριβή από το βιβλίο είναι λίγο περισσότερη από ένα χρόνο και αυτό ενισχύει την αίσθηση ότι διατριβή και βιβλίο είναι δύο πράγματα διαφορετικά, συγχρόνως όμως και ίδια.

Το βιβλίο πραγματεύεται την ιστορία του κτιρίου FIX στη Λεωφόρο Συγγρού 53 και τους συνεχόμενους μετασχηματισμούς του μέσα στα χρόνια. To κτίριο FIX, σημερινό Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), στους περισσότερους είναι γνωστό ως ένα κτίριο ορόσημο του Μοντέρνου Κινήματος του πρωτοπόρου αρχιτέκτονα Τάκη Ζενέτου. Το κτίριο, όμως, έχει μία ιστορία 120 χρόνων που ξεκινά πολύ πριν από τον εκσυγχρονισμό του εργοστασίου, τη δεκαετία του 1960, από τον Τάκη Χ.Ζενέτο και τον Μαργαρίτη Χ. Αποστολίδη. Στο βιβλίο ΦΙΞFIX 120+ XΡΟΝΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ αναδεικνύονται όλα τα στρώματα της ιστορίας του κτιρίου μέσα από μία ανατομική ματιά, η οποία συνδυάζει έρευνα πεδίου στο εργοτάξιο του FIX (2008-2016), έρευνα σε μεγάλο αριθμό αρχείων, βιβλιογραφική έρευνα και στοιχεία από τις διηγήσεις ανθρώπων που έχουν σχέση με την ιστορία του κτιρίου. Εργαζόμενοι στο εργοστάσιο, αρχιτέκτονες και μέλη της οικογένειας Φιξ σε συνεντεύξεις αφηγούνται περιστατικά από τη ζωή του εργοστασίου και ξανακτίζουν την ιστορία του κτιρίου με έναν διαφορετικό τρόπο.

Ο Τάκης Ζενέτος αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο για το βιβλίο. Αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο και για την ελληνική αρχιτεκτονική. Η «συνάντηση» με τον αρχιτέκτονα με οδηγεί σε μία χαρτογράφηση των περισσότερων έργων του στην Αθήνα, ώστε να κατανοήσω τι πραγματικά εφάρμοσε στον εκσυγχρονισμό του κτιρίου FIX.

Το βιβλίο προχωρά στην σημερινή επέμβαση και μετατροπή του κτιρίου σε Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και δεν σταματά εκεί… Προχωρά και στο μέλλον. Περισσότερα, όμως, θα διαβάσετε πολύ σύντομα, στα τέλη Μαΐου, όταν το βιβλίο κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ τις οποίες ευχαριστώ για την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη στη δουλειά μου.

Η παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, δηλαδή στον «φυσικό» χώρο του αντικειμένου της έρευνας. Ευχαριστώ την Κατερίνα Κοσκινά που αγκάλιασε την ιδέα της παρουσίασης καθώς και την παρουσίαση του FIXGAME. Οι ομιλητές, καθηγητές Παναγιώτης Τουρνικιώτης, Δημήτρης Φιλιππίδης, Κωνσταντίνος Μωραΐτης και Γιώργος Τζιρτζιλάκης, έχουν άμεση σχέση με το βιβλίο αλλά και με το κτίριο FIX, ο καθένας με τον δικό του τρόπο. Δεν έχετε παρά να έρθετε και να τον ανακαλύψετε την Τετάρτη 30 Μαΐου στις 3:30μ.μ. στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Στο τέλος της παρουσίασης θα προσφέρεται μπύρα ΦΙΞ στο φουαγιέ του Μουσείου, ευγενική παραχώρηση της FIXHELLAS.

Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο έργο του Ζενέτου;

Στην πραγματικότητα δεν αποφάσισα να ασχοληθώ με ένα έργο του Ζενέτου. Το 2008 που έψαχνα το θέμα της διατριβής μου, είδα το κτίριο FIX σαν ένα πληγωμένο σώμα μέσα στην πόλη το οποίο μετά τον ακρωτηριασμό του 1995 και τη διακοπή των εργασιών για τη μετατροπή του σε Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης έστεκε εκεί σε ένα κεντρικό σημείο της Αθήνας, σε ένα καθεστώς εγκατάλειψης και αβεβαιότητας. Η προσέγγισή μου ήταν θεραπευτική. Ήθελα να εφαρμόσω και να εξελίξω τη θεωρία μου για μια θεραπευτική του χώρου που ήδη είχα ξεκινήσει από τη μεταπτυχιακή διπλωματική μου εργασία «Σώμα-Χώρος, Μια μελέτη για το Σώμα και τον Χώρο μέσα από 8 σχέδια ανατομίας του Leonardo da Vinci». Θαύμαζα πάντα τη γραμμικότητα και την καθαρή φόρμα της μοντερνιστικής φάσης του κτιρίου των Τάκη Ζενέτου-Μαργαρίτη Αποστολίδη, όμως αυτό που με έκανε να ασχοληθώ μαζί του ήταν αυτή η τομή, αυτή η ανοιχτή πληγή που με καλούσε να δω στο εσωτερικό του κτιρίου, στα σωθικά του, και να πω: «Εδώ κάτι πρέπει να γίνει! Δεν μπορεί να τελειώνει έτσι μια ιστορία! Και ποια είναι η ιστορία πίσω από όλο αυτό, από τον ακρωτηριασμό ενός τόσο εμβληματικού κτιρίου;». Αυτή η πληγωμένη αξιοπρέπεια και συγχρόνως μεγαλοπρέπεια με έκανε να ασχοληθώ με το συγκεκριμένο θέμα.                                                

Ποιες είναι οι «πηγές» σας, τα βασικά αρχεία και η βιβλιογραφία που συμβουλευτήκατε για την συγγραφή του διδακτορικού;

Τα αρχεία! Πολλά αρχεία! Είναι περισσότερα από είκοσι. Θα αναφέρω μερικά. Τα υπόλοιπα θα τα δείτε μέσα στο βιβλίο. Θα ξεκινήσω από το αρχείο της Εθνικής Τράπεζας στην οποία ανήκει όλο το αρχείο της εταιρείας FIX και ήμουν καθημερινή επισκέπτρια για αρκετούς μήνες. Το αρχείο ΕΛΙΑ, το αρχείο Βοβολίνη, το αρχείο του Σωκράτη Αγγελίδη, του Χρήστου Αποστολίδη, της Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής, το αρχείο του Σωτήρη Μαγιάση κ.ά.

Στηρίχθηκα σε βιβλιογραφία μοντέρνας αρχιτεκτονικής, βιομηχανικής αρχαιολογίας, Νεότερης ιστορίας της Ελλάδας, σε αρθρογραφία του Τάκη Ζενέτου κ.λπ. Βασική πηγή αποτελεί και η ζωντανή ιστορία. Πραγματοποίησα περισσότερες από τριάντα συνεντεύξεις και συνομιλίες από το 2009 έως το 2016 με ανθρώπους που συνδέονται με όλη την πορεία του κτιρίου. 

Ποια άλλα έργα του Ζενέτου θεωρείτε εξίσου σημαντικά;

Ο Ζενέτος είχε τόσο υλοποιημένο αρχιτεκτονικό έργο όσο και ερευνητικό – θεωρητικό έργο. Η μελέτη του για την ηλεκτρονική πολεοδομία, μία πόλη του μέλλοντος, θεωρώ ότι είναι ιδιαίτερα σημαντική. Αυτή αναλύεται στο βιβλίο της Ελένης Καλαφάτη και του Δημήτρη Παπαλεξόπουλου «Τάκης Χ. Ζενέτος, Ψηφιακά Οράματα και Αρχιτεκτονική» (εκδ. Libro, 2006) και πιστεύω ότι θα συνεχιστεί η έρευνα πάνω σε αυτήν για πολλά χρόνια. Είναι μία μελέτη που αξίζει να βγει έξω από τα όρια της ελληνικής πραγματικότητας όπως και το συνολικό έργο του Τάκη Ζενέτου. Το στρογγυλό σχολείο στον Αγ. Δημήτριο θεωρώ, επίσης, ιδιαίτερα σημαντικό για τη σύλληψή του τόσο στη δομή όσο και στις ανάγκες που καλύπτει αυτή η οργάνωση για ένα διαφορετικό σύστημα εκπαίδευσης με μεγαλύτερη αλληλεπίδραση μεταξύ δασκάλου και μαθητή και με μεγαλύτερη ευελιξία τόσο στους χώρους διδασκαλίας όσο και στις ομάδες μάθησης. Θα αναφέρω ακόμα το θέατρο του Λυκαβηττού, μία ευέλικτη κατασκευή η οποία ανά πάσα στιγμή μπορεί να μεταφερθεί αφήνοντας ανέπαφο το τοπίο.Οι περισσότεροι έχουμε εμπειρία από μία συναυλία και μια μαγική βραδιά στο θέατρο αυτό, ενώ ελάχιστοι γνωρίζουμε ότι είναι έργο του Τάκη Ζενέτου. Όταν λέω «ελάχιστοι», δεν αναφέρομαι στους αρχιτέκτονες αλλά σε ένα ευρύτερο κοινό στο οποίο πιστεύω ότι θα πρέπει να απευθυνόμαστε ώστε η αρχιτεκτονική να αγαπηθεί από όλο τον κόσμο.

Υπάρχει κάποιο έργο «βιομηχανικής αρχιτεκτονικής» εφάμιλλο του ΦΙΞ, από την Ελλάδα ή το εξωτερικό, που σας εντυπωσιάζει;

Δεν θα ήθελα να μπω στη λογική της σύγκρισης γιατί δεν μπορεί να με εντυπωσιάσει κάτι τόσο όσο το κτίριο FIX, η λογική του και η ιστορία του. Είναι η ιδιαίτερη σχέση που αποκτά κάποιος με τα κτίρια και η αγάπη που νιώθει γι΄αυτά μέσα από αυτήν τη σχέση και τη γνώση.

Ένα κτίριο, όμως, που με εντυπωσιάζει για διαφορετικούς λόγους κάθε φορά που το επισκέπτομαι είναι το πρώην εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας Bankside Power Station στο Λονδίνο, η σημερινή Tate Modern. Με εντυπωσιάζει η επέμβαση των Herzog & De Meuron. Με εντυπωσιάζουν η ευδιάκριτη και σωστή αναλογία παλαιού – καινούριου και οι χώροι που προκύπτουν από αυτήν τη σχέση.

Το κτίριο ΦΙΞ στη Λεωφόρο Συγγρού είναι ένα κτίριο στο οποίο τέμνεται η βιομηχανική με την μοντέρνα αρχιτεκτονική ελληνική ιστορία. Το κτίριο αυτό ήταν το αποτέλεσμα πολλαπλών παρεμβάσεων με τελικό θριαμβευτή τον τεχνολογικό ορθολογισμό σε μια «χωρίς όρια επέκταση» μέσα από μια «χωρίς τέλος επανάληψη όμοιων στοιχείων που συγκροτούν ένα ουδέτερο τεχνολογικό υπόβαθρο, το οποίο μπορούμε να χειριστούμε επιδέξια σύμφωνα με τις επιθυμίες μας», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν η Ελένη Καλαφάτη και ο Δημήτρης Παπαλεξόπουλος στο βιβλίο «Τάκης Χ. Ζενέτος, Ψηφιακά Οράματα και Αρχιτεκτονική». Σε τι συνίσταται ο ριζοσπαστισμός του Ζενέτου;

Το κτίριο FIX είναι αποτέλεσμα πολλαπλών παρεμβάσεων και μετασχηματισμών από το 1893 που αποτελεί τυπικά την αρχή του εργοστασίου μέχρι τον εκσυγχρονισμό που ξεκινά το 1957 από τον Τάκη Ζενέτο και τον Μαργαρίτη Αποστολίδη. Αρχιτέκτονες όπως ο Αναστάσιος Μεταξάς, ο Αλέξανδρος Νικολούδης και ο Σωτήρης Μαγιάσης είναι πολύ πιθανό να είχαν ανάμειξη σε προηγούμενες φάσεις της αρχιτεκτονικής του εργοστασίου. Τα εργοστάσια είναι κατεξοχήν χώροι που γίνονται προσθήκες, επεκτάσεις και αλλαγές σύμφωνα με τις ανάγκες της παραγωγής. Το εργοστάσιο μέχρι τα μέσα του 1950 έκανε αυτές τις αλλαγές προσθετικά. Ο Ζενέτος έρχεται να ενοποιήσει όλες τις επεκτάσεις με έναν διαφορετικό τρόπο, αφαιρετικό. Δημιουργεί ένα κέλυφος που ενσωματώνει στη λογική του την ανάγκη του εργοστασίου για συνεχόμενες αλλαγές και προσθήκες, όντας ευέλικτοστην αλλαγή. Κάνει πιο ξεκάθαρες τις λειτουργικές ζώνες του εργοστασίου, Παραγωγή – Αποθήκες- Διοίκηση, οι οποίες αντικατοπτρίζονται στην όψη του εργοστασίου με τις διαφορετικές αναλογίες των ανοιγμάτων. Η σκέψη του ήταν οι όψεις αυτές να είναι ευμετάβλητες.

Κάτι αντίστοιχο προέβλεπε και καθ΄ύψος. Δηλαδή να μετακινούνται οι πλάκες καθ΄ύψος του κτιρίου ανάλογα με τις ανάγκες του εργοστασίου. Το σύστημα προκατασκευασμένων panels και μετακινούμενων πλακών δεν πραγματοποιήθηκαν καθώς η τεχνολογία της εποχής δεν το επέτρεπε. Όμως, ο Ζενέτος σχεδιάζει στο κτίριο και στην όψη του κτιρίου την πρόθεσή του και το πώς θα έπρεπε να είναι κατασκευασμένο. Οι σκoτίες στην όψη συμβολίζουν αυτά τα πάνελ. Αυτήν τη «χωρίς όρια» επέκταση, το στοιχείο της ατέρμονης συνέχειας, της οριζόντιας ατέρμονης συνέχειας, το διακρίνουμε στην αρχιτεκτονική του Τάκη Ζενέτου. Στο κτίριο FIX συμβαίνει το ίδιο με τις οριζόντιες γραμμές των ανοιγμάτων, με τις λωρίδες των κενών και πλήρων στοιχείων που νοητά συνεχίζουν στο άπειρο.

Η επέμβαση εκσυγχρονισμού στο κτίριο FIX από τον Τάκη Ζενέτο και τον Μαργαρίτη Αποστολίδη συνέβαινε χωρίς να σταματήσει να λειτουργεί το εργοστάσιο ούτε μία μέρα. Ξηλωνόταν η εξωτερική όψη και ερχόταν μία νέα πραγματικότητα να αποκάλυψει αυτό που συνέβαινε αρκετά χρόνια στο εσωτερικό του εργοστασίου, μία οριζόντια γραμμή παραγωγής η οποία είχε εκσυγχρονιστεί και τυποποιηθεί σε όλα τα επίπεδα, από την παραγωγή έως τη μηχανογράφιση.

Μέσα από την τζαμαρία του ισογείου δίνεται η αίσθηση ότι υπάρχει η δυνατότητα να δεις το εσωτερικό του εργοστασίου και την παραγωγή. Ως καταναλωτής έχεις δικαίωμα να «συμμετέχεις» με το βλέμμα σου στην παραγωγική διαδικασία. Ο χώρος λειτουργεί ως βιτρίνα προς το δημόσιο χώρο της πόλης. Με αυτόν τον τρόπο διαφημίζει το προϊόν, την μπύρα.

Η εντυπωσιακή χειρονομία της επιμήκους συνεχούς όψης μέσα στον ιστό της πόλης «αλλοίωσε» την μέχρι τότε κλίμακα του κέντρου πόλης παράγοντας μια μεγα-κατασκευή. Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που το έκαναν τοπόσημο;

Πολύ σωστά βάζετε σε εισαγωγικά στη λέξη «αλλοίωσε». Εγώ θα χρησιμοποιούσα τη λέξη «διαμόρφωσε». Το κτίριο FIX μετά τον εκσυγχρονισμό του που ξεκίνησε το 1957 διαμόρφωσε ένα διαφορετικό τοπίο μέσα στην πόλη. Μία πόλη που ήδη είχε αλλάξει, όπως ακριβώς και το εργοστάσιο. Δεν έβρισκε, όμως, πάντα την έκφραση αυτής της αλλαγής και στο χώρο. Ο Ζενέτος διαμόρφωνε σε πολλές περιπτώσεις καινούρια τοπία. Ένα καινούριο τοπίο θεωρώ ότι είναι και το κτίριο FIX που αντικατόπτριζε όλη αυτήν την αλλαγή που είχε ξεκινήσει να συμβαίνει στην ελληνική πραγματικότητα. Μια αλλαγή που ίσως δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Η Λεωφόρος Συγγρού μετά το κτίριο FIX αρχίζει να γίνεται αντιληπτή ως ένας δυναμικός οδικός άξονας. Η μεγάλη κλίμακα των 199 μέτρων σε συνδυασμό με την κομψότητα των αναλογιών και την οριζοντιότητα των ανοιγμάτων που κινούνται παράλληλα με το δρόμο και το αυτοκίνητο, η μεγάλη τζαμαρία του ισογείου, το συγκεκριμένο σημείο της Αθήνας ακόμα και το όνομα FIX και η ιστορία του παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός τοπόσημου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και την πρόθεση του ίδιου του αρχιτέκτονα να αποτελεί το έργο του αυτό τοπόσημο. Και αξίζει να αναφερθεί ότι πρόκειται για ένα έργο που το πραγματοποίησε στα τριάντα του χρόνια.

Ο Ζενέτος γράφει: «Πάντα με απασχολούσε το πρόβλημα πώς να σπάσω τον κύβο-κουτί». Πιστεύετε ότι το κατάφερε με το ΦΙΞ;

Ναι, το πέτυχε. Και το πέτυχε με έναν πιο εσωτερικό και παράλληλα διευρυμένο τρόπο. Στο κτίριο FIX oκύβος σπάει με δύο τουλάχιστον τρόπους. Με την ευελιξία στις όψεις και στην τομή, που παρουσιάζεται στη μελέτη του κτιρίου, ο Ζενέτος σπάει τον κύβο. Δημιουργεί ένα κτίριο ευέλικτο και σε επίπεδο κάτοψης. Ο κύβος σπάει, όμως, και με έναν άλλον τρόπο. Το FIX είναι ένα απόσπασμα μίας καθολικότερης non-stop αρχιτεκτονικής που απλώνεται γύρω από την επιφάνεια της γης σε ένα θεωρητικό επίπεδο. Τόσο στο Fix όσο και στην πολυκατοικία στην Αμαλίας έχουμε ένα απόσπασμά της. Τα οριζόντια ανοίγματα της όψης σταματούν σαν να έχουν κοπεί από μία νοητή επιφάνεια.Ο κύβος σπάει ανεπιστρεπτί.

Σημείο τομής αποτελεί το 1995 όπου και κατεδαφίζεται το μισό κτίριο και ξεκινά μια συζήτηση που διαρκεί ως σήμερα. Πρέπει να κηρύσσονται διατηρητέα τα μνημεία νεώτερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και σε ποιο βαθμό;

Είναι μία μεγάλη συζήτηση. Πιστεύω πως πρέπει να κηρύσσονται διατηρητέα τα έργα της νεώτερης αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Ο βαθμός είναι δύσκολο να καθοριστεί.Το θέμα είναι πώς το εννοούμε το διατηρητέο και τι διατηρούμε- προστατεύουμε. Το κάθε κτίριο είναι μοναδικό και πρέπει να το αντιμετωπίζουμε ανάλογα. Όμως δεν ξέρω πώς αυτό μπορεί να λειτουργήσει θεσμικά.

Σήμερα ο χώρος συνεχίζει την λειτουργία του ως ο χώρος που στεγάζει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Τη μελέτη της ανάπλασης του κτιρίου ανέλαβαν μετά από αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, τα γραφεία 3SK ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ Α.Ε., Ι. ΜΟΥΖΑΚΗΣ και ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ Ε.Π.Ε., TIM RONALDS ARCHITECTS, ενώ συμμετείχε και ως συνεργάτης της 3SK η Καλλιόπη Κοντόζογλου. Για την ανάπλαση αυτή όμως θα μιλήσουμε άλλη φορά, γιατί έχουμε πολλά να πούμε.

Υπάρχει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στο βιβλίο μου «ΦΙΞFIX 120+ ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, Τάκης Χ.Ζενέτος-Μαργαρίτης Χ. Αποστολίδης, Σημείο Τομής στην ιστορία του Κτιρίου». Προτείνω σε όποιον θέλει να το διαβάσει. Σας ευχαριστώ πολύ.

Η Ντόρα Θεοδωροπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Αποφοίτησε από το Πρότυπο Γυμνάσιο Αναβρύτων. Είναι αρχιτέκτων μηχανικός, απόφοιτος του τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με μεταπτυχιακές σπουδές στην κατεύθυνση «Σχεδιασμός-Χώρος-Πολιτισμός» της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και διδάκτωρ του ΕΜΠ στη Θεωρία και Ιστορία. Έχει συνεργαστεί με αρχιτεκτονικά γραφεία στην Αθήνα και τη Ρώμη για την υλοποίηση ιδιωτικών και δημόσιων έργων και έχει κερδίσει διακρίσεις σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Έχει εργαστεί στο ΕΜΠ ως βοηθός στα μαθήματα Σύνθεσης, Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής και έχει συμμετάσχει σε συνέδρια αρχιτεκτονικής καθώς και δημοσιεύσεις. Το ενδιαφέρον της εστιάζεται τόσο στην εφαρμοσμένη αρχιτεκτονική όσο και στον ακαδημαϊκό χώρο. Έχει οργανώσει σημαντικές εικαστικές-αρχιτεκτονικές εκθέσεις σε συνεργασία με την εικαστικό Ελίνα Θεοδωροπούλου ως επιμελήτρια και υπεύθυνη επικοινωνίας. Έχει δίπλωμα ψυχοθεραπείας με την μέθοδο της Βιοσύνθεσης.