Μερικές εικόνες από την “Πράσινη Ροή” του Παρισιού, μια «Φυτεμένη Βόλτα» που φέτος μετρά 30 χρόνια

Vive la France et vive la Promenade!

της Τζίναs Σωτηροπούλου *

αρχιτέκτων μηχανικός / υποψήφια δημοτική σύμβουλος με την Ανοιχτή Πόλη στον Δήμο Αθηναίων

Στην Πανεπιστημίου λοιπόν, στο τμήμα του “Μεγάλου Περιπάτου” που κατέληξε “Διαπλάτυνση Πεζοδρομίων” θα φυτευτούν λέει 70 νέα πλατάνια (κάποια έχουν ήδη ξεραθεί γιατί μεταφυτεύτηκαν κατακαλόκαιρο!) και κάτι ημιλιπόθυμοι θάμνοι. Στο Σύνταγμα δε, έχουν μπει κάτι γλάστρες με κάτι καχεκτικά αναρριχητικά φυτά, δίπλα σε κάτι πέργκολες που εξυπηρετούν αποκλειστικά τα παρακείμενα καταστήματα εστίασης και κάτι πίδακες νερού μέσα σε μαρμάρινα δοχεία που ασφυκτιούν κολλητά στις πέργκολες.

Νομίζω πως φτάνει λοιπόν κάποια στιγμή στη ζωή σου που αισθάνεσαι ότι σε δουλεύουν τόσο πολύ που νιώθεις ότι πρέπει να φωνάξεις ΠΟΛΥ ΔΥΝΑΤΑ μπας & σε ακούσει κάποιος. Γιατί σου λένε και από πάνω πόσο ευχαριστημένη πρέπει να νιώθεις με ένα τέτοιο έργο.  “[…] στην πραγματικότητα η Πανεπιστημίου θα είναι ένας δρόμος πρότυπο. Ο πρώτος κλιματικός δρόμος […]” λέει ο Δήμαρχος σε συνέντευξή του στην ΕφΣυν.

Ε, λοιπόν, μας δουλεύουν. Ή μας δουλεύουν ή αλήθεια δεν ξέρουν τί συνιστά πράσινο στην πόλη, τί μπορεί να προσδώσει ανάσα στους κατοίκους, να κάνει περιβαλλοντικά βιώσιμη τη ζωή στο κέντρο πόλης. Να δώσει οξυγόνο και σκιά. Να κατεβάσει την θερμοκρασία. Να περιορίσει το φαινόμενο της «Αστικής Θερμικής Νησίδας». Οπότε, ή μας κοροϊδεύουν ή είναι άσχετοι με το αντικείμενο και χρειάζονται μελέτη.

Ας δούμε λοιπόν ένα απλό παράδειγμα πράσινης διαδρομής που μετρά 30 χρόνια, μέσα σε μια από τις μεγαλύτερες πρωτεύουσες της Ευρώπης.

Βρέθηκα πέρυσι, αρχές καλοκαιριού στο Παρίσι. Σε μια πόλη όπου η flânerie, η άσκοπη και ανέμελη περιπλάνηση, η μπωντλαιριανή και μετέπειτα μπενγιαμική αστική βόλτα, αυτό το βύθισμα στο ανώνυμο πλήθος, το άφημα  του βλέμματος, η μποέμ περιήγηση, είναι συνώνυμο με την ίδια την πόλη. Υπάρχει μια πράσινη διαδρομή λοιπόν, λέγεται – La Coulée Verte ή αλλιώς Promenade Plantée – και είναι ένας μαγικός δροσερός περίπατος που ξεκινά από την Βαστίλη, διασχίζει το 12ο διαμέρισμα για 4,5 χλμ περίπου και φτάνει ως το Δάσος της Βενσέν.

Μια εγκαταλελειμμένη σιδηροδρομική γραμμή / οδογέφυρα στο 12ο διαμέρισμα του Παρισιού – από τα μέσα του 19ου αιώνα που έπαψε να λειτουργεί το 1969 – άλλαξε χρήση και μετατράπηκε στο πρώτο υπερυψωμένο γραμμικό πάρκο το 1993. Πρόδρομος του διάσημου High Line της Νέας Υόρκης, των αρχιτεκτόνων Diller Scofidio + Renfro. Το πανόραμα της πόλης με θέα τις στέγες και τις καμινάδες του Παρισιού είναι παραπάνω από εντυπωσιακό.

Στην διαδρομή συναντάς υψίκορμα δέντρα, πυκνή βλάστηση, μυρωδάτους θάμνους, πανέμορφα λουλούδια, μεταλλικές περίτεχνες πέργκολες και παγκάκια, όμορφα πλακόστρωτα σε συνδυασμό με χωμάτινες και τσιμεντένιες διαδρομές, χώρους στάσης για να απολαύσει κανείς την θέα, να κάνει πικ νικ, να συζητήσει. Να κοιτάξει ψηλά προς τον ουρανό. Να τρέξει. Αθλητικές υποδομές, εγκαταστάσεις τέχνης, παιδικές χαρές, πινγκ πονγκ, τραπέζια για σκάκι. Τρεχούμενο νερό, γραμμικές λίμνες με γραφικά νούφαρα και υδρόφιλα φυτά, σκαλοπάτια, γέφυρες που περνάς από πάνω και κάτω εκτείνονται άλλα πάρκα ή μπαίνεις μέσα στις παλιές σιδηροδρομικές σήραγγες καταλήγοντας σε κήπους. Η διαδρομή είναι προσβάσιμη σε περιπατητές, ποδηλάτες, ανθρώπους με πατίνια και σκέιτμπορντς.

Ο τοπιογράφος Jacques Vergely και ο αρχιτέκτονας Philippe Mathieux σχεδίασαν όλη αυτή την γραμμική πράσινη διαδρομή που εγκαινιάστηκε το 1993. Δημιουργήθηκε ένα νέο αστικό τοπίο, μια μεγάλη δημόσια υποδομή «αναζωογόνησης» για όλους. Ένα “γραμμικό πάρκο”. Όπου οι ρυθμοί επιβραδύνονται και η φύση εισβάλλει στην πόλη. Τα γραμμικά πάρκα είναι από εκείνους τους πράσινους δημόσιους χώρους που πραγματικά σε «ταξιδεύουν» στην πόλη. Μπορούν να είναι τόσο σύντομα όσο μερικά τετράγωνα -ακόμη και η έκταση μιας μόνο γέφυρας ή ενός φαρδιού πεζοδρομίου που εκτείνεται κατά μήκος αρκεί- ή αρκετά χιλιόμετρα. Πολλά γραμμικά πάρκα δημιουργούνται πάνω σε υπερυψωμένες παλιές σιδηροδρομικές γραμμές ή αυτοκινητόδρομους, μετατρέποντας τις υποδομές μιας πόλης σε χώρους αναψυχής και χαλάρωσης.

Το συγκεκριμένο στέκει εκεί από το 1993 και είναι αυτό που θα μπορούσε να πει κανείς «Μεγάλος Περίπατος», αλλά απλά λέγεται «Πράσινη Ροή» ή «Φυτεμένη Βόλτα». Και βρίσκεται στο κέντρο του Παρισιού, όχι σε καμιά εξοχή. Η Αθήνα πρέπει να δημιουργήσει πράσινες διαδρομές και γραμμικά πάρκα στην πόλη με αντικατάσταση των μη υδατοπερατών υλικών, με φυτεύσεις υψηλού πρασίνου και ένταξη υποδομών βιώσιμης κινητικότητας. Η Αθήνα πρέπει να γίνει καταπράσινη αν θέλουμε μια πόλη περιβαλλοντικά βιώσιμη και ανθεκτική, αν θέλουμε να αναπνέουμε επαρκώς. Ούτε φυστικί, ούτε βεραμάν. ΠΡΑΣΙΝΗ.

*Οι συγκρίσεις με τις φυτεύσεις στον Δήμο της Αθήνας είναι μαχαιριά στην καρδιά. 🙂