Η Αννίτα Δεκαβάλλα μιλά στην Τζίνα Σωτηροπούλου

Η Αννίτα Δεκαβάλλα υποδύεται την Μαίρυ Ταϊρόουν, την μητέρα της οικογένειας στο «Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα», το κορυφαίο αυτοβιογραφικό έργο του Γιουτζήν Ο’Νηλ που παίζεται για ακόμα τρεις παραστάσεις (Παρασκευή 18/5, Σάββατο 19/5, Κυριακή 20/5) στο Θέατρο Εξαρχείων. Προλαβαίνετε ακόμα.

Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας, από τους πλέον σημαντικούς του εικοστού αιώνα, ο Γιουτζήν Ο’ Νηλ τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1936 και τέσσερις φορές με το βραβείο Πούλιτζερ για τα έργα: “Πέρα απ’ τον Ορίζοντα” (1920), “Άννα Κρίστι” (1922), “Παράξενο ιντερμέντζο” (1928) και «Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» (1957).

Με αφορμή την παράσταση, μιλήσαμε με την Αννίτα Δεκαβάλλα για τις οικογενειακές σχέσεις, την σχέση της με τον πατέρα της Κωνσταντίνο Δεκαβάλλα -έναν από τους σημαντικότερους έλληνες αρχιτέκτονες-, την γειτονιά των Εξαρχείων, το μαγικό Αυτοδιαχειριζόμενο Πάρκο Ναυαρίνου αλλά και τα επόμενα σχέδιά της, πάντα με τον αγαπημένο της σύντροφο και ηθοποιό Τάκη Βουτέρη.

Σε μετάφραση και σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Κοέν, η Αννίτα Δεκαβάλλα, ο Στέφανος Κυριακίδης, ο Χάρης Μαυρουδής και ο Γιώργης Βασιλόπουλος υποδύονται μια βαθιά αυτοκαταστροφική οικογένεια στον Αμερικανικό Νότο, στην ακτογραμμή του Κονέκτικατ. Ένας πατέρας που η επιτυχημένη καριέρα του ως ηθοποιού δεν μπορεί να σταματήσει την αυτοκαταστροφή του από τα ίδια του τα πάθη, μια μητέρα που προσπαθεί να ξεγελάσει τους άλλους και τον εαυτό της σχετικά με την εξάρτησή της από τη μορφίνη, και δυο γιοι που αγωνίζονται να σταθούν στα πόδια τους και να ξεπεράσουν την αποτυχία και το ποτό.

Ο Ο’Νηλ πίστευε ότι το «Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» ήταν ό,τι καλύτερο είχε γράψει ποτέ. Είχε ήδη γράψει 49 θεατρικά έργα όταν ολοκλήρωσε αυτό που χρόνια σχεδίαζε: το πλέον αυτοβιογραφικό του έργο, εντόνως εξομολογητικό, μια ατέρμονη καταβύθιση στους οικογενειακούς δεσμούς. Εκείνο που θα του χάριζε το τέταρτό του Πούλιτζερ, «ένα έργο για την παλαιά του θλίψη που γράφτηκε με δάκρυα και αίμα».  

Για το έργο αυτό, στο βιβλίο του “Εμπειρική θεατρική παιδεία” (Οι Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα, 1972) ο Αλέξης Μινωτής γράφει: «Είναι ένα δραματικό κορύφωμα επικής λογοτεχνίας, μία Saga στη δίνη μιας ακαριαίας πτώσης. Οι χαρακτήρες του είναι απογυμνωμένοι με ανοικτίρμονα ευθύτητα από κάθε είδους συμβατική αισθηματολογία. Οι σκηνές είναι στυγνές και δυνατές – ο χρόνος ενιαίος, ο τόπος το ίδιο. Οι διάλογοι αψείς, σχεδόν σκαιοί, καταλυτικοί. Το δράμα προχωρεί από σκηνή σε σκηνή με ανηλεή ρυθμό που φτάνει προς το τέλος σε μια υπνωτισμένη φρενίτιδα, σάμπως η εφιαλτική περιπέτεια να ‘χει συμβεί στο χείλος της λησμοσύνης».

Με φανερές επιρροές από τον Στρίντμπεργκ, ο Ο’ Νηλ γράφει μια μουσική παρτιτούρα για τα τέσσερα εύθραυστα πρόσωπα μιας οικογένειας που, ενώ αγαπιούνται πολύ, δεν βρίσκουν τρόπο να υπερασπιστούν ο ένας τον άλλον. Το έργο παρακολουθεί την αγωνιώδη προσπάθεια των ηρώων να κρυφτούν μέσα στη νύχτα, μέσα στην ομίχλη, μέσα στο παρελθόν.

– Μαίρυ, δεν μπορείς να ξεχάσεις;

– Όχι, αγάπη μου. Γιατί να ξεχάσω; Πώς να ξεχάσω; Το παρελθόν είναι παρόν· είναι και μέλλον. Όλοι προσπαθούμε να ξεφύγουμε απ’ αυτό· όμως, η ζωή δε μας το επιτρέπει. Ωστόσο μπορώ να συγχωρήσω. Οπότε μη νιώθεις τύψεις!

Το έργο «Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» του Ευγένιου Ο’ Νηλ διαδραματίζεται μέσα σε μία και μοναδική αυγουστιάτικη μέρα του 1912 στo Κονέκτικατ και διεισδύει στις σχέσεις μιας αυτοκαταστροφικής οικογένειας. Ένα βαθιά εξομολογητικό έργο, σχεδόν αυτοβιογραφικό. Ο Ο’Νιλ γράφει αυτό το έργο και όταν το τελειώνει, δηλώνει ρητά ότι δεν θέλει να εκδοθεί παρά είκοσι πέντε χρόνια μετά τον θάνατό του. Πώς προσεγγίζει ο συγγραφέας τις οικογενειακές σχέσεις και πόσο μπορούμε να ταυτιστούμε ως θεατές με αυτές; Υπάρχουν κοινά στοιχεία στον Αμερικανικό Νότο των αρχών του 1900 με το σημερινό ελληνικό τοπίο; Ο Ο’Νηλ ρίχνει ανελέητο φως στις σχέσεις που έχουμε με τους πιο κοντινούς μας ανθρώπους, φωτίζει και την πιο σκοτεινή τους γωνιά. Το έργο εκτυλίσσεται σαν μια σπειροειδής κατάβαση σ’ ένα απύθμενο πηγάδι. Κάνει κύκλους που πάνε όλο και πιο βαθιά. Το έχουν παρομοιάσει με συμφωνική σύνθεση όπου ένα μοτίβο επαναλαμβάνεται αλλά κάθε φορά εμπλουτίζεται περισσότερο.

Όταν έγραψε το «Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» ο Ο’Νηλ είχε ήδη βραβευτεί με 3 βραβεία Πούλιτζερ και το Νόμπελ. Ήταν ένας ώριμος και πολύ γερός τεχνίτης του θεάτρου. Γι’ αυτό κι έγραψε ένα συναρπαστικό έργο που δεν αφήνει τον θεατή να πάρει ανάσα.

Το «Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» ανεβαίνει και ξανανεβαίνει στις σκηνές όλου του κόσμου γιατί δεν θα πάψει ποτέ να μας αφορά, καθώς καταπιάνεται με τον πυρήνα της κοινωνικής μας ύπαρξης, την οικογένεια. Μπορεί να μη βιώνουν όλες οι οικογένειες τις ακραίες καταστάσεις που ζουν οι Ταϊρόουν, αλλά όλοι ταυτιζόμαστε μαζί τους καθώς βλέπουμε στη σκηνή να καθρεφτίζονται οι σχέσεις που όλοι έχουμε με τους δικούς μας, σχέσεις αγάπης-μίσους, κατηγόριας και συγχώρεσης. Το πώς βασανίζουμε αυτούς που αγαπάμε και πώς μας βασανίζουν αυτοί που μας αγαπάνε!

Εκτός του ότι το έργο είναι διαχρονικό τελικά, η οικογένεια Ταϊρόουν χαρακτηρίζεται πιο πολύ από τα στοιχεία των Ιρλανδών μεταναστών. Κατ’ εμέ τούτο έχει πολλά κοινά στοιχεία με την ελληνική οικογένεια, κυρίως την αλληλεξάρτηση των μελών της.

Το Θέατρο των Εξαρχείων λειτουργεί από το 1990, το 2010 έκλεισε για αρκετά χρόνια και από πέρυσι έχετε αρχίσει την επαναλειτουργία του, πάντα μαζί με τον Τάκη Βουτέρη. Είναι η συνέχεια του Θεάτρου του Πειραιά που ιδρύθηκε το 1975, στεγάστηκε έως το 1989 σ’ ένα νεοκλασικό κτίριο της οδού Αλκιβιάδου 104 και μεταφέρθηκε κατόπιν στα Εξάρχεια. Πώς επιλέξατε να δημιουργήσατε έναν νέο θεατρικό χώρο στην Θεμιστοκλέους και πόσο έχει αλλάξει η γειτονιά των Εξαρχείων από τότε, σχεδόν 30 χρόνια μετά; Το 1988 που θελήσαμε να μετακομίσουμε από τον άνυδρο Πειραιά στην Αθήνα ώστε να έρθουμε πιο κοντά στο κοινό μας, επιλέξαμε τα Εξάρχεια ακριβώς για την έντονη ιδεολογική και πολιτική ζωή τους. Ήταν και είναι μια γειτονιά αμφισβήτησης, όπου εδώ και 150 χρόνια κατοικείται από φοιτητές, διανοούμενους και καλλιτέχνες, έδρα πολλών οργανώσεων της αριστεράς, μια γειτονιά αλληλεγγύης, ανοιχτή και δεκτική. Είναι επίσης μια γειτονιά όπου οι κάτοικοι είμαστε δεμένοι μεταξύ μας και πολύ ενεργοί.

Σ’ αυτά τα 30 χρόνια έχει αλλάξει φυσικά όλη η χώρα, αλλά τα Εξάρχεια εξακολουθούν να έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Και δυστυχώς και η εκάστοτε κεντρική εξουσία συνεχίζει να προσπαθεί να τα εξουδετερώσει με πολλούς τρόπους, αλλά αυτό δεν είναι κάτι νέο και οι κάτοικοι αντιστεκόμαστε σθεναρά όπως πάντα! Γι αυτό κι η μεγαλύτερη αλλαγή στη γειτονιά μας είναι το μαγικό Αυτοδιαχειριζόμενο Πάρκο Ναυαρίνου που φτιάξαμε στη θέση ενός πάρκινγκ που προοριζόταν για δεκαώροφο τσιμεντένιο κτίριο.

Σε μια φωτογραφία σας από την παράσταση έχετε ως φόντο αρχιτεκτονικά σχέδια ενός θεάτρου, μιας και ο πατέρας της οικογένειας στο «Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» είναι ηθοποιός. Ο δικός σας πατέρας, ο Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας, ένας από τους σημαντικότερους έλληνες αρχιτέκτονες, το 1989 ανακαίνισε αυτό το διατηρητέο κτίριο και το μετέτρεψε σε θέατρο. Μάλιστα η κυρίως αίθουσα μοιάζει λίγο σαν καλοκαιρινό σινεμά, με μια τέντα-ελαφριά κατασκευή να λειτουργεί ως ψευδοροφή και υφασμάτινες μεταλλικές καρέκλες ως καθίσματα. Μιας και μιλάμε για οικογενειακές σχέσεις στο έργο του Ευγένιου Ο’ Νιλ, ποια είναι η δική σας σχέση με τον πατέρα σας; Αυτή η ερώτηση χρειάζεται έναν τόμο ολόκληρο για να απαντηθεί, κι αν απαντηθεί! Οπωσδήποτε είναι πολύπλοκη, όπως κάθε παιδιού με τους γονείς και τούμπαλιν. Κι όταν γονιός και παιδί είναι κι οι δυο καλλιτέχνες, ακόμη περισσότερο. Προφανώς μ’ έχει σημαδέψει, όπως και η μητέρα μου που ήταν μια εξαιρετική γυναίκα και πολύ δυνατή προσωπικότητα. Ο πατέρας μου είναι άνθρωπος με βαθύτατη καλλιέργεια και γνώση της Τέχνης και μου μετέδωσε από μικρή την αγάπη για όλες τις τέχνες, για το ωραίο και το λιτό.

Πώς και δεν ασχοληθήκατε με την αρχιτεκτονική αλλά σας τράβηξε η υποκριτική; Παρά τρίχα τη γλίτωσα απ’ την αρχιτεκτονική, που μ’ ενδιέφερε και μ’ ενδιαφέρει πάρα πολύ, γιατί αγάπησα πολύ περισσότερο το θέατρο. Το θέατρο για μένα είναι η Τέχνη των Τεχνών. Το ότι μαζευόμαστε σ’ ένα μέρος και αφηγούμαστε ιστορίες, οι άνθρωποι στους άλλους ανθρώπους, και κλαίμε και γελάμε, για μένα είναι μαγικό. Πιο μαγικό δε γίνεται!

Η Μαίρυ Ταϊρόουν που υποδύεστε είναι μια μητέρα εθισμένη στην μορφίνη. Ποια  φράση της ξεχωρίζετε; «Ερωτεύτηκα».

Τι άλλο να περιμένουμε για την συνέχεια από το Θέατρο Εξαρχείων; Ετοιμάζουμε έναν Πίντερ που τον λατρεύουμε και ο Τάκης Βουτέρης και εγώ.

INFO

«Ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα» | Γιουτζήν Ο’Νηλ

ΘΕΑΤΡΟ ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ, Θεμιστοκλέους 69, Εξάρχεια | τηλ. 2103300879

Παίζουν:
Στέφανος Κυριακίδης (Ταϋρόουν), Αννίτα Δεκαβάλλα (Μαίρυ), Χάρης Μαυρουδής (Τζέημι), Γιώργης Βασιλόπουλος (Έντμοντ)

μετάφραση-σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Κοέν
σκηνικά-κοστούμια: Χριστίνα Κωστέα
κινηματογραφήσεις: Ρέινα Εσκενάζυ
φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
βοηθοί σκηνοθέτη: Αλίκη Μπομποτά – Τίφανη Δανιήλ
επικοινωνία-προβολή: Άντζυ Νομικού
διεύθυνση παραγωγής: Λευτέρης Κώτσης
φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας

από 11 έως 20 Μαΐου
Παρασκευή & Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 20.00

τιμές εισιτηρίων:
γενική είσοδος € 15 / μειωμένο € 10

Διάρκεια παράστασης: 120 λεπτά