της Τζίνας Σωτηροπούλου

#στοκολυμβητηριο με την Γεωργία Βαλωμένου

«Μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις της ζωής: μετά την πισίνα να μπαίνεις παγωμένος κάτω από το ζεστό νερό του ντους, να γέρνεις πίσω το κεφάλι και να κλείνεις τα μάτια» * 18 Φεβρουαρίου 2017

Στις 2 Νοεμβρίου, η Γεωργία Βαλωμένου κλείνει κάμποσα χρόνια #στοκολυμβητηριο. Ή τουλάχιστον #στοκολυμβητηριο που γνώρισα εγώ. Πάνω από 150 ποστ στο facebook (αναζητήστε το hashtag & θα με θυμηθείτε) με συμβουλές για ενυδατική κρέμα σώματος -γιατί το χλώριο ξεραίνει το δέρμα, σκουφάκια, γαλάζια γυαλάκια, κορίτσια με μαγιό μπικίνι “από τα λεγόμενα μπραζίλιαν”, κορίτσια με μπουρκίνι. Θεϊκά κορμιά που στέκονται λίγο όρθια πριν μπουν, να τα καμαρώσουμε. Παρόλο που “ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΑΥΤΟ”. Παιδιά, παιδιά με κινητικά προβλήματα, παιδιά που πλατσουρίζουν, μετανάστες, συνταξιούχοι, γυναίκες άνω των 70 που κολυμπούν.

Στις μικρές σημειώσεις της Γεωργίας Βαλωμένου μπλέκονται τα βρεγμένα μαλλιά, τα δροσερά κορμιά και τα βλέμματα. #στοκολυμβητηριο ακούς το νερό και τους παφλασμούς του, ρίχνεις κλεφτές ματιές στα αποδυτήρια και τις βρύσες που δεν λειτουργούν. Η Γεωργία Βαλωμένου μιλά για την καθημερινότητα ενός τόπου που της είναι πια οικείος. Για «το βλέμμα που παίρνουμε οι γυναίκες όταν μιλάμε με κάποιον που μας αρέσει». Με διάχυτο χιούμορ μιλά στην καρδιά μας. «Μοιραστήκαμε το ίδιο κουλουάρ, κολυμπήσαμε αρμονικά μαζί για 40 λεπτά. Έφυγε χωρίς να πει μια λέξη, χωρίς να κάνει ένα νεύμα. Άντρες…» * 21 Ιανουαρίου 2016. Μας προτρέπει: «Χαρίστε κοπλιμέντα άνθρωποι, δεν κοστίζουν τίποτα και είναι πολύτιμα». Μέσα από πολλαπλά μικρά στιγμιότυπα σχολιάζει τη νεότητα, την ομορφιά, την μόδα, το σεξαπήλ, το φλερτ, τον συντηρητισμό, τα ταξικά γυαλιά, τον ρατσισμό, την διαφυλετική φιλία, την στενοκεφαλιά, την ηθική, την σεμνοτυφία, τα προσωπικά ρεκόρ, την λαχτάρα για ζωή, την αγένεια, την γενναιοδωρία, τα στερεότυπα.

«Όταν, πριν λίγα χρόνια, ξεκίνησα το κολυμβητήριο, μου άρεσε πολύ να κάθομαι με το κεφάλι μέσα στο νερό, όσο άντεχα την άπνοια, και να κοιτάζω γύρω μου τους ανθρώπους που κολυμπούσαν. Μετά σταμάτησα να το κάνω και το ξέχασα, ώσπου πρόσφατα είδα κάποιον να το κάνει και έπιασα τον εαυτό μου να σκέφτεται “κοίτα τον μαλάκα, κοιτάει να δει κανένα κωλαράκι”. Αμέσως βέβαια με μάλωσα γι αυτήν την στερεοτυπική, προκατειλημμένη και ηθικίστικη αντίδραση. Διότι, αφενός μπορεί ο άνθρωπος να απολάμβανε το θέαμα αθώα, όπως εγώ. Αφετέρου, αν δεν κοιτάξει ο μεσήλιξ κανένα κωραράκι #στοκολυμβητηριο που θα το κοιτάξει; Μετά βγήκα στον διάδρομο και είδα έναν κύριο με μια πετσέτα τυλιγμένη γύρω από την μέση του να τραγουδάει δυνατά το “Maria Maria Maria” (το Μαρία το τραγουδούσε, το υπόλοιπο το σφύριζε). Live and let live, λοιπόν».  * 25 Ιανουαρίου 2017

Με κείμενα χαρμολύπης, αφηγήσεις στις οποίες δεν ξέρουμε πώς να αντιδράσουμε, αν πρέπει να δακρύσουμε ή να χαμογελάσουμε, μας μεταφέρει την πραγματικότητα του κόσμου μας. Μας φέρνει αντιμέτωπους με την κοινωνία που μας περιβάλλει. «Είναι δυο κυρίες στα ντους #στοκολυμβητηριο και η μία προσπαθεί να εξηγήσει στην άλλη που είναι το δημαρχείο Γαλατσίου, αλλά η άλλη δεν ξέρει την περιοχή και δεν είναι εύκολο, προσπαθεί με τα ονόματα των δρόμων, τίποτα, μετά αρχίζει τα στρίβεις δεξιά και μετά αριστερά, τίποτα, μετά μήπως ξέρεις το τάδε μαγαζί κλπ, και ξαφνικά λέει η άλλη “α, κατάλαβα που είναι, είχα πάει εκεί για να ψηφίσω μεταξύ Άδωνη και Μητσοτάκη”. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση που είπε αυτό το πράγμα έτσι φόρα παρτίδα και χωρίς αναστολές αλλά αμέσως μετά κατάλαβα ότι κακώς μου έκανε εντύπωση, πολύ κακώς». * 23 Δεκεμβρίου 2016

Περισσότερο όμως απ’ όλα, μιλάει για τις γυναίκες. Εκείνα «τα κορίτσια», τις μεταξύ 70 και 80 Μαΐων φίλες της #στοκολυμβητήριο».

«Πιο πολύ απο την ίδια την κολύμβηση απολαμβάνω τη φάση στα αποδυτήρια, όπου γυναίκες όλων των ηλικιών και όλων των σωματότυπων, απαλλαγμένες από όλα τα ρούχα και όλα τα διακριτικά τους γνωρίσματα, κάνουν το μποτέ τους ανταλλάσσοντας απόψεις. Τη μία και μοναδική φορά που πήγα σε κωνσταντινουπολίτικο χαμάμ, πριν χρόνια, διαπίστωσα πόσο η δυτική μου νοοτροπία και η συντηρητική μου ανατροφή μου έφερναν εμπόδια στο να μοιραστώ τον χώρο του μπάνιου μου με τις άλλες γυναίκες,  να αφεθώ στην φροντίδα ξένων χεριών και να απολαύσω τελικά τη διαδικασία. Στο κολυμβητήριο ξεπερνιούνται αυτά τα κολλήματα.

Με έχουν ρωτήσει “πως δε σιχαίνομαι με τις γριές” άνθρωποι που νομίζουν πως δε θα γεράσουν. Ειδικά τις γριές χαίρομαι, που διψάνε για κουβέντα, που δεν βιάζονται ποτέ, που ρουφάνε τη ζωή. Που έλεγε σήμερα μία “να τολμούσε άντρας να σηκώσει χέρι πάνω μου; θα του το κοβα!” Ωραίες γριές κολυμβήτριες, τα πρότυπά μου». * 4 Νοεμβρίου 2015

Το κολυμβητήριο μέσα από τα κείμενά σου Γεωργία, μοιάζει περισσότερο ως τόπος συνάντησης, ένας δημόσιος χώρος συναναστροφής και κοινωνικοποίησης. Δεν μοιάζει σαν τόπος καταναγκαστικής άσκησης: πάνω-κάτω, ύπτιο, πρόσθιο, πεταλούδα, αλλά η άσκηση προβάλλεται ως κομμάτι της καθημερινότητας. Πόσο σημαντικό είναι να αισθάνεσαι έτσι σ’ έναν δημόσιο χώρο;

Το κολυμβητήριο είναι δύο μέρη, δύο σκηνικά θα λέγαμε αν ήταν θεατρικό ή ταινία, τα αποδυτήρια και η πισίνα. Και τα δυο σκηνικά είναι χώροι συναναστροφής και κοινωνικοποίησης, αλλά με διαφορετικό τρόπο. Τα αποδυτήρια είναι ο γυναικείος χώρος, είναι κάτι σαν χαμαμ γυναικών, εμπνέουν για πιο προσωπικές συζητήσεις. Η πισίνα είναι ο χώρος της άσκησης και είναι μικτός, εκεί χωράει και το φλερτ, χωράνε και οι αντιπαραθέσεις. Για μένα είναι εξαιρετικά σημαντικό να αισθάνεται έτσι κανείς σε ένα δημόσιο χώρο, με απασχολεί το ζήτημα της οικειοποίησης και νομίζω πως όταν οικειοποιούμαστε το χώρο τον επισκεπτόμαστε με κέφι και τον φροντίζουμε, και έτσι ο χώρος είναι ζωντανός.

Πώς είναι το κολυμβητήριο πού πηγαίνεις; Περιέγραψέ το μας.

Είναι ένα μικρό δημοτικό κολυμβητήριο κλειστού τύπου, σχεδόν στοιχειώδες, σχετικά παλιό και φθαρμένο. Στην μία πλευρά του χώρου της πισίνας υπάρχουν μεγάλα παράθυρα που βάζουν μέσα το φως, άλλοτε πολύ άλλοτε λιγότερο ανάλογα με τον καιρό, κι αυτό είναι το πιο όμορφο στοιχείο του.

Πριν πας στο κολυμβητήριο αυτό, επισκέφτηκες και άλλα; Σε τι κατάσταση βρίσκονται; 

Έχω πάει και σε άλλα δημοτικά κολυμβητήρια της πόλης. Τα πιο όμορφα είναι τα ανοιχτά κολυμβητήρια, ειδικά όσα περιτριγυρίζονται από πράσινο, όπως το Γουδί. Χρειάζονται διαρκή συντήρηση και πολύ καλή καθαριότητα και αυτό δεν το έχουν πάντα, αλλά σε γενικές γραμμές είναι καλά. Πρόσφατα άνοιξε και λειτουργεί ακόμα ένα δημοτικό κολυμβητήριο κοντά στο κέντρο, ευτυχώς, γιατι νομίζω πως υπάρχει πολύ μεγάλη ζήτηση, καθώς είναι ένα είδος άσκησης που αφορά όλες τις ηλικίες.

Υπάρχει κάποιο κολυμβητήριο, από την Ελλάδα ή το εξωτερικό, που θαυμάζεις; Από αρχιτεκτονικής άποψης;

Στην Ελλάδα ξεχωρίζω το Κλειστό κολυμβητήριο στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων του Δημήτρη Φατούρου του 1959. Από το εξωτερικό, χωρίς να έχω δει πολλά, ζήλεψα το κολυμβητήριο του Finckensteinallee  στο Βερολίνο, των Veauthier Meyer Architekten για τα υπέροχα ψηλά ανοίγματα και την ποιότητα του εσωτερικού φωτός.

Στα κείμενά σου δεν ασχολείσαι τόσο με τον χώρο, όσο με τις ιστορίες που διαδραματίζονται σε αυτόν. Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά, τα στοιχεία του χώρου αυτού, #στοκολυμβητήριο, που του προσδίδουν την ιδιαιτερότητα εκείνη και τον κάνουν ξεχωριστό ώστε να γίνεται πηγή έμπνευσης μικρο-ιστοριών;

Μίλησα ήδη για το φως που μπαίνει από τα μεγάλα παράθυρα, αλλά το καθοριστικό στοιχείο είναι το ίδιο το νερό. Το νερό που το καλοκαίρι σε δροσίζει και το χειμώνα σε ζεσταίνει, που είναι σαν μια παρήγορη αγκαλιά. Το νερό που μας θέλει όλους σχεδόν γυμνούς και άρα πιο αληθινούς και πιο ανοιχτούς σε ιστορίες. Ένα γαλάζιο φόντο που αναδεικνύει σώματα και πρόσωπα.

Ποιος άλλος χώρος θα μπορούσε να σε εμπνεύσει για άλλες ιστορίες;

Απίστευτη και αστείρευτη πηγή ιστοριών αποτελεί το σχολείο, ιστορίες που δεν μπορούν να γραφτούν και να δημοσιοποιηθούν για ευνόητους λόγους.

Tο ανθρώπινο στοιχείο είναι αυτό που επανέρχεται και κυριαρχεί στην αφήγηση. Ασχολείσαι περισσότερο με «τα κορίτσια», τις μεταξύ 70 και 80 Μαΐων γυναίκες που έρχονται #στοκολυμβητηριο. Πώς και διάλεξες να μιλήσεις για «τα κορίτσια»;

Τα κορίτσια είναι πηγή έμπνευσης. Καθώς εγώ πλησιάζω στα 50, περνάω μια μεγάλης διάρκειας κρίση μέσης ηλικίας, όχι τόσο γιατί με τρομάζει η φθορά του σώματος όσο γιατί με τρομάζει η παραίτηση από τη ζωή που βλέπω συχνά στους ηλικιωμένους. Τα κορίτσια, λοιπόν, με την ίδια τους την καθημερινή παρουσία στο κολυμβητήριο, είναι η απόδειξη ότι μπορούμε να μην το βάλουμε κάτω ποτέ, ότι η ηλικία είναι θέμα απόφασης και στάσης ζωής. Η άσκηση κάνει καλό στην υγεία τους αλλά επίσης τις βοηθάει να διατηρούν πνευματική διαύγεια και τις κοινωνικοποιεί. Ώρες ώρες πραγματικά γελάνε και συμπεριφέρονται σαν κοριτσάκια και είναι χάρμα να τις βλέπεις. Επίσης, με λένε κοριτσάκι. Είναι η ψυχοθεραπεία μου 🙂 

#στοκολυμβητηριο | της Γεωργίας Βαλωμένου | Μερικά μικρά στιγμιότυπα που διάλεξε για το SLUS. 

«τα κορίτσια»*

* “κοριτσια” λέω τις μεταξύ 70 και 80 Μαΐων φίλες μου στο κολυμβητήριο

15 Φεβρουαρίου 2016 | Μου λέει σήμερα η άλλη #στοκολυμβητηριο, έχω δυο μήνες να κολυμπήσω και δυσκολεύομαι. Ήξερα πως γύρισε από ταξίδι στο εξωτερικό όπου είχε πάει να δει το παιδί της με αφορμή την γέννηση του δεύτερου εγγονιού της. Της λέω “δεν είχε κανένα κολυμβητήριο εκεί που ήσουνα να πηγαίνεις;” γιατί την είχα ικανή να το κάνει. Μου λέει “άσε, με το που έφτασα εκεί, έπεσα από το ποδήλατο και έσπασα το χέρι μου”. 67 χρονών, με κορμί καλύτερο από τις περισσότερες 20άρες που ξέρω. Ινδάλματα, φίλες μου.

6 Ιουνίου 2016 | Την προηγούμενη εβδομάδα #στοκολυμβητηριο, είμαστε  με τα κορίτσια των τρίτων  -ηντα και μιλάμε για (τι άλλο;) υγεία και διατροφή, λέει λοιπόν η μια “εμείς στο σπίτι κάθε μεσημέρι στις δώδεκα, οπωσδήποτε θα πιούμε ένα ουζάκι”, “α τι ωραία, πόσο ζηλεύω” λέω εγώ και μου απαντάει αμέσως “ταδοπούλου 11 πατήσια, σε περιμένω όποτε θες”. Αυτά τα κορίτσια σε κάνουν να ανυπομονείς να φτάσεις στην ηλικία τους. Τώρα σταμάτησαν οι πιο πολλές, πάνε πια στη θάλασσα. Έπεσε ησυχία και πουριτανισμός.

5 Σεπτεμβρίου 2016 | Αποδυτήρια, ντους. δυο ηλικιωμένες, γύρω στα 80, πλένονται. η μια τρίβει την πλάτη της άλλης και της κάνει ένα κομπλιμέντο ότι είναι πολύ ωραία (η πλάτη). Η άλλη της απαντάει ότι να βάλει τότε ένα φόρεμα με την πλάτη έξω, και δείχνει με το χέρι “ως εδω”, στη βάση της πλάτης. Ξεκαρδίζονται στα γέλια. Μου λείψατε κορίτσια.

10 Σεπτεμβρίου 2016 | Η κυρία Τ, ετών 77, περιγράφει τα φαγητά που ετοιμάζει καθημερινά για τα παιδόγγονά της. Μετά λέει πως η εγγονή της, της λέει πως όταν γεράσει θα κάθεται και θα την περιποιείται αυτή και αναρωτιέται η κυρία Τ “ναι αλλά εγώ πότε επιτέλους θα γεράσω;” και γελάμε. Στη συνέχεια πιάνουνε κουβέντα για κρέμες και αλοιφές και δερματολογικά και λέει η κυρία Τ πως λίγα χρόνια πριν πήγε σε ένα γιατρό γιατί είχε ένα δερματολογικό πρόβλημα κι αυτός της είπε ότι θα έπρεπε να ντρέπεται στην ηλικία της να ασχολείται με τέτοια πράγματα. Ντροπή στους γιατρούς που λένε τέτοια πράγματα στα είδωλά μας έχω να πω εγώ.

22 Οκτωβρίου 2016 | Το πρωί #στοκολυμβητηριο, είχε αργήσει η Τ, οι άλλες τρεις την περίμεναν, η μία της είχε πάρει ένα δωρο για την εγγονή της, το έδειχνε στις άλλες που έβγαζαν χαρούμενες κραυγές “μα τι ωραίο”, μπαίνει η Τ, ακόμα πιο δυνατές φωνές και γέλια, αγκαλιές και φιλιά και πειράγματα, κάποια στιγμή μια από τις τέσσερις με βλέπει που τις χαζεύω και λέει “τι θα λέει και η κοπέλα (εγώ) για μας”, της λέω “εγώ σας καμαρώνω”, η Τ γελάει “που είμαστε 80 χρονών και τρελές”, “που είσαστε σαν κοριτσάκια”.  Ήταν σειρά μου να τους φτιάξω τη μέρα. Ήθελα να τους πω “εγώ γράφω στάτους για σας, είστε η έμπνευσή μου” αλλά κρατήθηκα .

3 Μαΐου 2017 | Τα κορίτσια #στοκολυμβητηριο, κανόνιζαν τριήμερο στη Σύρο
Πότε να γεράσω κι εγω, να καπνίζω και να πίνω, να παίζω μπριτζ και να πηγαίνω τριήμερα με τις φίλες μου – και μπορεί να παίρνουμε και τα αγόρια μαζί μας.

6 Μαΐου 2017 | Στα αποδυτήρια βρίσκω τα κορίτσια, η κυρία Τ φοράει ένα πολύ μοντέρνο τζην παντελόνι με patches, της λέω “καλά, μ’ αυτό το τζην, 18 χρονών ειστε”, μου λέει “είναι της εγγονής μου, όταν τα βαριέται μου τα δίνει, αλλά η κόρη μου μου είπε να μην τυχόν και με δει να κυκλοφορώ στο δρόμο με αυτό”, της λέω “εγώ σας βρίσκω ΧΑΡΜΑ” μου λέει “εδώ μέσα είμαστε όλες ΕΝΑ ΧΑΡΜΑ”. 

13 Μαΐου 2017 | Τα κορίτσια #στοκολυμβητηριο, ετών 80, “σώμα δυνατό, πνεύμα νεανικό” που λέει και η διαφήμιση. Μπαίνω το πρωί, είναι η κυρία Τ. και διηγείται στις άλλες για χθες το βράδυ που γύρισε σπίτι αργά και κουρασμένη, και τι να πρωτοκάνει, αλλά “είναι ένας που κάθε βράδυ αφήνει δίπλα στον κάδο μια αγκαλιά λουλούδια. Δεν ξέρω αν το κάνει για μένα ή για κάποια άλλη κοπέλα. Χθες, λοιπόν, άφησε δυο αγκαλιές λουλούδια. Τα πήρα και γέμισα όλα μου τα βάζα, γέμισε το σπίτι μου λουλούδια”. “Φρέσκα λουλούδια;” τη ρωτάω; “Ολόφρεσκα”. Γυρνάει και μου λέει η Λ. “για κάποια άλλη τα αφήνει ο άνθρωπος και πάει και τα παίρνει ΑΥΤΗ”. Αλλά εγώ τους το έλυσα το μυστήριο. Δεν τα αφήνει αυτός, αυτή τα αφήνει, η κοπέλα. Δεν τον θέλει και δεν θέλει και τα λουλούδια του και τα πηγαίνει στον κάδο”. “Άρα, καλά κάνω και τα παίρνω” λέει γελώντας η Τ. >> Οταν πήγα στο ντους, κρέμασα την πετσέτα μου και μέχρι να μπω αυτή έπεσε κάτω. Μου λέει η Α. έπεσε η πετσέτα σου, βγαίνω να την μαζέψω και μια κυρία πολύ ηλικιωμένη την έχει πιάσει ήδη. Μου λέει “στο σπίτι μου, άμα πέσει κάτι κάτω, το κλωτσάω να πάει στην άκρη γιατί δεν κάνει να σκύβω. Αλλά την πετσέτα σου έσκυψα και την έπιασα, για να μην ποτίσει στα νερά”. >> Η Λ. φεύγει. Η Α. της λέει “πρόσεχε τώρα που θα βγαίνεις. Μήπως να με περιμένεις να βγούμε μαζί;” Τις κοιτάω παραξενεμένη οπότε μου εξηγεί: “είναι ένας γέρος και της λέει να πάνε για καφέ”. “Ε, κακό είναι αυτό;” ρωτάω εγώ. Μου λέει η Λ.: “άμα ήταν νέος θα πήγαινα. Αλλά γέρο έχω και στο σπίτι”. Της λέω “έχετε δίκιο, αλλά ένα μπράβο για την προσπάθεια να του το πείτε του ανθρώπου”. “Να του το πεις εσύ” μου λέει γελώντας και φεύγει. Ινδάλματα.

17 Μαΐου 2017 | Μπαίνοντας #στοκολυμβητηριο,  συναντάω την Τ. Μου λέει, το νερό στα ντους είναι παγωμένο. Λέω, τότε πάω να φύγω. Γιατί να φύγεις, μου λέει, είναι ωραιότατα, άδεια η πισίνα και μετά κάνεις ένα κρύο ντους, εδώ έκανα εγώ, εσύ που είσαι μικρό κορίτσι θα φύγεις;  Δεν έφυγα.

27 Μαΐου 2017 | Όταν μπήκα στα αποδυτήρια το πρωί βρήκα την κυρία Ε που είναι η πιο αγαπημένη μου από τα κορίτσια, να μιλάει με την κυρία Λ και να της λέει ότι σταμάτησε να μαγειρεύει. “Και τι τρώτε;” την ρώτησε η Λ, “υπάρχουν και μαγαζιά” της απάντησε η Ε. Κάπου εκεί με βλέπει που έχω μπει, έρχεται να με αγκαλιάσει με ένα “καλώς την αρχιτεκτόνισσα” και τη ρωτάω γιατί δεν μαγειρεύει πια, παίρνει ένα ύφος αγανακτισμένο και μου λέει “γιατί εδώ και 27 χρόνια μαγειρεύω ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ! Έφτασα ως εδώ!” και συνοδεύει τα λόγια της με την χαρακτηριστική κίνηση του χεριού στην κορυφή του κεφαλιού. Μικρές επαναστάσεις, στο κολυμβητήριο. 

info

H Γεωργία Βαλωμένου είναι αρχιτέκτων μηχανικός με μεταπτυχιακές σπουδές στον Περιβαλλοντικό Σχεδιασμό Πόλεων και Κτιρίων (ΕΑΠ 2008). Από το 1994 μέχρι το 2006 συνεργάστηκε με αρχιτεκτονικά γραφεία και κατασκευαστικές εταιρείες (μελέτες, επιβλέψεις). Από το 2006 μέχρι σήμερα εργάζεται στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.Από το 2011 διατηρεί το θεματικό blog Ομάδα Δράσης Εκπαιδευτικών και περιστασιακά δημοσιεύει κείμενα γνώμης σε διάφορα site και έντυπα. Είναι παντρεμένη με τρία παιδιά.